کاریزمای راسپوتین – نمونه موفق ارتباط چشمی کاریزماتیک
در این فایل صوتی از سلسله مباحث پرورش شخصیت کاریزماتیک تلاش می‌کنیم مفهوم جذبه حیوانی تولید شده از طریق ارتباط چشمی کاریزماتیک را بررسی کنیم؛ و چه نمونه‌ای بهتر از کاریزمای راسپوتین. راهب روسی ابتدای قرن 20 از سیبری. او عضو فرقه صوفی منشی بود که فکر می‌کردند تنها راه رستگاری، گناه کردن است! پیش از هر چیزی باید تاکید کنیم هدف از بررسی کاراکتر راسپوتین سرمشق گرفتن از رفتار او نیست. به یاد داشته باشیم مدلسازی با کپی کردن تفاوت دارد.
ابعاد کاریزمای راسپوتین و تفاوت جذبه و جاذبه
جذبه به معنای کشیده شدن با جاذبه به معنای کشاندن تفاوت دارد. جذبه کششی است که بر مخاطب غلبه می‌کند اما جاذبه به معنای برخورداری از نیروی جذب – مانند آهنربا – الزاما بر مخاطبین غلبه نمی‌کند. جذبه به معنای توانایی کاستن از آگاهی محیطی مخاطبین و تقویت توجه متمرکز است. جذبه شخصیت، میزان تلقین‌پذیری مخاطبین را افزایش می‌دهد و آنها را در حالت پذیرش ناخودآگاه قرار می‌دهد. ما ممکن است به موضوع جذابی گرایش داشته باشیم اما همچنان آگاهانه در مورد آن تصمیم بگیریم. در حالیکه، فردی که از جذبه برخوردار است اساسا از پرده پندار و آگاهی ما گذر کرده و به ناخودآگاهمان دستور می‌دهد.
آهنگ راسپوتین و افسانه کاریزمای راسپوتین
اغلب نسل‌های جدید در دنیای مدرن شبکه‌های اجتماعی مخصوصا تیک تاک، راسپوتین را با آهنگ معروفی از گروه موسیقی بانی اِم به نام Ra Ra Rasputin می‌شناسند. بانی ام در دهه هفتاد میلادی در اروپا بسیار معروف بود و داستان آهنگ راسپوتین که توسط آهنگساز جاماییکایی با ملودی قفقازی! ساخته شده است بخشی جاودان از افسانه کاریزمای راسپوتین است. ظاهرا بابی فارل تنها خواننده مرد این گروه، اساسا هیچ کدام از آهنگ‌های ضبط شده را نخوانده بود و در اجراهای زنده هم به صورت Playback صرفا لب‌خوانی می‌کرده‌اند.
پس از انحلال گروه بانی ام، بابی فارل که هیچ حقوقی از فروش آلبوم‌ها و ابزارهای تبلیغاتی نداشت دچار فقر شدیدی شد و با کمک تامین اجتماعی هلند زندگی می‌کرد. پس از چندی متوجه شد مدیر گروهش به نام باب فاریان (به تشابه اسمی توجه کنید!) که آهنگساز و خواننده واقعی گروه بود حقوق کپی رایت گروه بانی ام را در برخی کشورها ثبت نکرده است. بنابراین بابی فارل فرصت یافت برخی اجراهای تک نفره از آهنگ‌های معروف گروه داشته باشد.
با توجه به اینکه آهنگ راسپوتین یکی از 5 آهنگ معروف بانی ام بود، همیشه توسط بابی فارل اجرا می‌شد. گویی بابی فارل مسئول زنده نگهداشتن افسانه کاریزمای راسپوتین بوده است. در سال 2010 پس از آخرین اجرایش به عنوان خواننده نسل قدیم، در هتل محل اقامتش سکته قلبی و فوت کرد. دقیقا به تاریخ 30 دسامبر در شهر سنت پترزبورگ روسیه. همان تاریخی که راسپوتین کشته شد و در همان شهر!
اسطوره ارتباط چشمی کاریزماتیک چگونه کشته شد؟
امروزه باور پذیرفته شده در قتل راسپوتین به نقش داشتن سرویس جاسوسی MI6 انگلستان در توطئه برای کشتن راسپوتین گرایش دارد[1]. پیش از پاسخ به این که راسپوتین چگونه کشته شد می‌بایست به انگیزه اصلی این ترور اشاره کنیم. راسپوتین مخالف حضور روسیه در جنگ جهانی اول بود و با استفاده از کاریزمای فردی خود تزار را به خروج از درگیری تشویق می‌کرد. با توجه به نفوذی که کاریزمای راسپوتین بر دربار تزار داشت و شکست‌های تحقیرآمیز روس‌ها در برابر پروس (آلمان‌ها) احتمال این امر هر روز قوت می‌یافت.
تصور اینکه روس‌ها با خروج از جبهه شرقی جنگ جهانی اول، توان نظامی دولت پروس را برای نبرد در جبهه غربی با انگلستان و فرانسه آزاد می‌کند برای متفقین خوف‌آور بود. تاکتیک درگیر کردن آلمانی‌ها در هر دو جبهه شرق و غرب اروپا که در جنگ جهانی دوم هم تکرار شد تنها روش قطعی شکست آلمان‌ها به شمار می‌رفت. ردپای سرویس جاسوسی سلطنتی انگلستان در مرگ استالین هم کاملا پذیرفته شده است[2].
افسانه کاریزمای راسپوتین
بسیاری از نکاتی که درباره رفتارهای غیراخلاقی راسپوتین بر سر زبان‌ها افتاده صرفا تبلیغات مخالفانش و سرویس جاسوسی سلطنتی MI6 است. تبلیغات منفی درباره افسانه کاریزمای راسپوتین به لحاظ روش‌شناسی شباهت بسیاری به تبلیغات دول متفقین درباره هیتلر دارد؛ یعنی شایعات تحقیرآمیز درباره افراد کاریزماتیک. البته این مطلب که خود راسپوتین با رفتارهای نامتعارفش که از تفکرات صوفی‌گرایانه‌اش سرمنشا داشت، در تقویت این افسانه‌ها بی‌تقصیر نبود قابل انکار نیست. گرچه استفاده از لفظ تقصیر یا خطا برای سرزنش کسی که خودش را گناهکار می‌دانست تاثیر چندانی ندارد.
نکته عجیب در مورد کاریزمای راسپوتین و کاریزمای فردی او این است که پلیس مخفی روسیه تزاری به صورت مداوم راسپوتین را زیر نظر داشت اما در شبی که راسپوتین کشته شد غایب بود! نمی‌توان هیچ نتیجه‌ای در رد شایعات و یا پذیرفتن آنها از گزارشات پلیس گرفت. گزارش کالبد شکافی راسپوتین هم مفقود شد و جسدش در جایی نامعلوم به خاک سپرده شد یا به روایتی به آتش کشیده شد. تنها موضوع مورد توافق همه درباره کاریزمای راسپوتین – مانند هیتلر – ارتباط چشمی عمیق و غیرعادی او بود.
سرمشق گرفتن از شخصیت راسپوتین و کارهایش عاقبت خوشی برایتان نخواهد داشت؛ هدف از بررسی کاراکتر او مدلسازی تقویت جذبه شخصیت است، فقط همین!
ارتباط چشمی کاریزماتیک
اساسا ارتباط چشمی کاریزماتیک عمیق از ویژگی‌های افراد کاریزماتیک است. همانطور که در فایل صوتی می‌شنوید پیش نیاز ارتباط چشمی تاثیر‌گزار، پذیرفتن خود و خاموش کردن دفاع‌های ذهنی مانند انکار و توجیه است. برخلاف آنچه در سراسر اینترنت می‌یابیم مانند آنکه ابتدا به یک چشم مخاطب سپس به چشم بعدی و بعد هم لب‌های طرف نگاه کنیم ( و همه نوع سیگنال متناقض مخابره کنیم!) یک تمرین کاربردی براساس مدلسازی رفتار افراد کاریزماتیک برای تقویت ارتباط چشمی کاریزماتیک ارائه شده است. برای آشنایی با روش‌های دیگر افزایش کاریزمای فردی می‌توانید مقاله ان ال پی بیزنس کوچینگ و پرورش شخصیت کاریزماتیک را مطالعه بفرمایید.
[1] Fuhrmann, Joseph T. (2012). Rasputin: The Untold Story. Wiley. ISBN 978-1-118-23985-8.
[2] Service, Robert (2004). Stalin: A Biography. London: Macmillan. ISBN 978-0-333-72627-3.